Tracklisting:
1. Distant Early Warning (Lee, Lifeson, Peart) – 4:56
2. Afterimage (Lee, Lifeson, Peart) – 5:04
3. Red Sector A (Lee, Lifeson, Peart) – 5:10
4. The Enemy Within (Lee, Lifeson, Peart) – 4:33
5. The Body Electric (Lee, Lifeson, Peart) – 5:00
6. Kid Gloves (Lee, Lifeson, Peart) – 4:18
7. Red Lenses (Lee, Lifeson, Peart) – 4:42
8. Between the Wheels (Lee, Lifeson, Peart) – 5:44
Ηχογραφήθηκε: Νοέμβριος 1983 – Μάρτιος 1984
Studio: Le Studio, Morin – Heights, Quebec
Κυκλοφόρησε: 12 Απριλίου 1984
Εταιρεία: Anthem
Διάρκεια: 39.23
Line-up:
Geddy Lee – φωνητικά, μπάσο, synthesizers
Alex Lifeson – κιθάρα
Neil Peart – drums, percussion
Τι να πρωτοπεί κανείς για τους Rush, αυτό το τεράστιο συγκρότημα, το οποίο έχει επηρεάσει τα μουσικά δρώμενα της υφηλίου από τα μέσα των ‘70s έως και σήμερα, και πρόκειται να δράσει τόσο εμφατικά για πολλές δεκαετίες ακόμα. Τρεις Καναδοί μουσικοί με καταπληκτικές ικανότητες, μουσικά, στιχουργικά, συνθετικά. Τρεις μουσικοί, οι οποίοι δίσκο με τον δίσκο, χρόνο με τον χρόνο εξελίσσονταν, ανέπτυσσαν και καλλιεργούσαν τις ικανότητες και τις δεξιότητές τους. Τρεις άνθρωποι τόσο ανοικτόμυαλοι και δεκτικοί σε πολλές επιρροές και ακούσματα γενικότερα, από όλο το φάσμα της μουσικής, με ένα ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα, ώστε να κοιτούν μόνο μπροστά και να μην επαναπαύονται στον κάθε δίσκο που κυκλοφορούσαν. Πάντα είχαν ήδη έτοιμες ιδέες για τον επόμενο δίσκο, ενώ καλά καλά δεν είχε τελειώσει η εκάστοτε περιοδεία του προηγούμενου δίσκου.
Υπό αυτό το πρίσμα, λοιπόν, το “Grace Under Pressure” γεννήθηκε μέσα από τις ζυμώσεις, τις συζητήσεις αλλά και τις αναζητήσεις, που έλαβαν χώρα στο τέλος της περιοδείας για το εξαιρετικό “Signals”, όπου οι Καναδοί αποφάσισαν να συνεχίσουν χωρίς τον πολυπράγμονα παραγωγό τους Terry Brown. Ο δίσκος συνεχίζει άκρως επιτυχημένα την φουτουριστική χρήση των synthesizers, η οποία είχε ήδη ξεκινήσει με το “Signals” και η οποία έχει εξελιχθεί, ωριμάσει και αποδώσει πλέον μια διαφορετική χροιά. Το “Grace Under Pressure” είναι ένα ακόμη λαμπρό παράδειγμα αυτού, που πραγαμτοποιούν οι Rush σε ολόκληρη τη δισκογραφία τους: έχουν αποδείξει σε κάθε δίσκο ότι ενσωματώνουν τις επιρροές της κάθε εποχής, τόσο χαρακτηριστικά (στο συγκεκριμένο δίσκο, τα στοιχεία και οι επιρροές από new wave είναι παραπάνω από εμφανείς), αλλά ταυτόχρονα και τόσο πειστικά. Το ότι οι κιθάρες του Alex Lifeson δεν είναι πλέον στο προσκήνιο δεν αποτελεί μειονέκτημα, και αυτό διότι η σύνθεση και η ενορχήστρωση του κάθε κομματιού είναι σε επίπεδα σεμιναριακά, με το DNA της μπάντας παρόν στο 100%.
Η εξέλιξη, η έμπνευση και η μουσική ευφυϊα της μπάντας χτυπούν κόκκινο: οι Rush συνθέτουν κομμάτια, προσμειγνύοντας το progressive rock, το new wave, τη reggae, αλλά και την pop. Αυτός ο συνθετικός οργασμός έχει ως αποτέλεσμα κάθε τραγούδι να αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα στον δίσκο, αλλά ταυτόχρονα να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εξέλιξης του ήχου τους, καθώς ο ακροατής το απολαμβάνει στο στερεοφωνικό του. Επίσης, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της «γοητείας» του δίσκου είναι η αίσθηση της γλυκιάς μελαγχολίας, η οποία είναι διάχυτη και οφείλεται και στην ερμηνεία του Geddy Lee και στους εκπληκτικούς στίχους του Neil Peart, αλλά και στη γενικότερη δόμηση/ενορχήστρωση των τραγουδιών.
“Distant Early Warning” είναι το κομμάτι με το οποίο ξεκινάει το album, και δίνει άμεσα τον τόνο για το τί πρόκειται να επακολουθήσει: δυνατά πλήκτρα που ταυτοποιούν την 80s χροιά του δίσκου, εκπληκτική ερμηνεία του Geddy Lee, ο οποίος δίνει έναν μελαγχολικό και ίσως αγωνιώδη τόνο (“The world weighs on my shoulders – But what am I to do? – You sometimes drive me crazy — But I worry about you”) με τη φωνή του και έντονη κοινωνικο-πολιτική χροιά. Άπαντα στοιχεία συνδυάζονται αρμονικότατα.
Ακολουθεί το επιβλητικό “Afterimage”, το οποίο είναι αφιερωμένο σε έναν πολύ κοντινό φίλο της μπάντας, τον Robbie Whelan, ο οποίος είχε δουλέψει σε προηγούμενους δίσκους (“Moving Pictures” και “Signals”). Κυρίαρχο το συναίσθημα της μελαγχολίας, φυσικά, με εξαιρετικά leads του Alex Lifeson και τους στίχους του Neil Peart να αποδίδουν τα συναισθήματα και τις εικόνες που ακολουθούν μετά από τον χαμό ενός αγαπημένου προσώπου.
Το επόμενο κομμάτι, “Red Sector A”, είναι από τα σκοτεινότερα αλλά και σπουδαιότερα της καριέρας των Rush και αποτελεί φόρο τιμής στα θύματα του Ολοκαυτώματος – η έμπνευση έρχεται εν μέρει και από την μητέρα του Geddy Lee, επιζούσα και η ίδια αυτής της καταστροφής (“I hear the sound of gunfire – At the prison gate – Are the liberators here — Do I hope or do I fear? – For my father and my brother, it‘s too late – But I must help my mother – Stand up straight…”).
Το επόμενο, “The Enemy Within”, αποτελεί το πρώτο από μια σειρά τραγουδιών που αποτελούν το σετ “Fear” (Part I: “The Enemy Within” (Grace Under Pressure), Part II: “The Weapon” (Signals), Part III: “Witch Hunt” (Moving Pictures) και Part IV: “Freeze” (Vapor Trails), μία πανέξυπνη ιδέα, σύμφωνα με την οποία, όπως εξηγεί ο Alex Lifeson, ο άνθρωπος κυριαρχείται από το φόβο σε όλο το φάσμα της ζωής του, και όχι από την ελπίδα ότι κάτι καλύτερο θα συμβεί. Αυτά τα τέσσερα κομμάτια δεν αποτελούν μια αυτοτελή ιστορία, σχετίζονται, όμως, με τον φόβο του ανθρώπου και πώς αυτός εκδηλώνεται, εκφράζεται κτλ. Τελικά ο εχθρός μας πολλές φορές είναι εκεί μέσα …
Το “The Body Electric” ξεκινά με τα χαρακτηριστικά drums του Neil Peart και τα πλήκτρα του Geddy Lee και ξεδιπλώνει ένα θέμα επιστημονικής φαντασίας για ένα android, πώς αυτό αποκτά ανθρώπινα συναισθήματα αλλά στο τέλος κατανοεί ότι είναι υπό την κυριαρχία και τον έλεγχο του ανθρώπου, μια φανταστική ιστορία για την αναδυόμενη ηλεκτρονική και ρομποτική εποχή.
Ακολουθεί στην έκτη θέση των τραγουδιών του δίσκου το “Kid Gloves”, όπου ο Alex Lifeson συμβάλλει καθοριστικά με το στακάτο κιθαριστικό του παίξιμο, και αποδεικνύει ότι ο δίσκος έχει εξαιρετικές κιθάρες, ενώ ταυτόχρονα το κομμάτι ηχεί περισσότερο ως new wave παρά ως rock. Αυτό φυσικά ουδόλως πειράζει, ίσα ίσα συμπληρώνει περισσότερα θετικά στοιχεία στον χαρακτήρα και τον ήχο του δίσκου.
Ίσως το πιο πολυποίκιλο σε ήχους και επιρροές κομμάτι του δίσκου είναι το “Red Lenses”: ταυτόχρονα, μέσα στο ίδιο κομμάτι, έχουμε progressive rock, reggae, pop και new wave καταβολές, με το Neil Peart πραγματικά να οργιάζει στα percussion. Απλά, τεράστιος drummer!
Η εισαγωγή με τα πλήκτρα αλλά και το lead της κιθάρας στο τελευταίο “Between the Wheels” είναι η επιτομή για το κατάλληλο κλείσιμο ενός δίσκου – ορόσημο, με ένα κομμάτι, όπου το κιθαριστικό solo (σε έναν δίσκο, ο οποίος έχει την κιθάρα σε δεύτερο πλάνο) μένει αξέχαστο και με στίχους που τονίζουν την ανικανότητα του ανθρώπου να σταματήσει τον χρόνο, μπορεί, εν τούτοις, να κρατήσει την ελπίδα, να κρατήσει κάτι θετικό (“To live between the wars – In our time — Living in real time — Holding the good time — Holding on to yesterdays…”).
Το “Grace Under Pressure” είναι ένας δίσκος – μια κατηγορία μόνος του, ένας δίσκος που έχει τη δική του σημασία και στη μουσική γενικότερα και στη δισκογραφία των Rush ειδικότερα. Ένας δίσκος σκοτεινός, πολυποίκιλος, που σε διασκεδάζει, αλλά ταυτόχρονα σε βάζει σε αρκετές σκέψεις και σε κάνει να αναρρωτιέσαι για πολλά πράγματα γύρω σου. Ένας δίσκος, που συμβαδίζει με την εποχή του, αλλά ταυτόχρονα παραμένει τόσο διαχρονικός και φρέσκος ακόμα και σήμερα, 33 χρόνια μετά. Ο τίτλος του δίσκου είναι και η πεμπτουσία της μπάντας μέσα στη διαχρονικότητά της: έχει επιδείξει απίστευτα επίπεδα «αρετής» και ποιότητας, παρόλο που οι εποχές άλλαζαν, τα μουσικά γούστα διαδέχονταν το ένα μετά το άλλο και η ανάγκη για μουσική δημιουργία γεννούσε περισσότερες αναζητήσεις και μουσικά ταξίδια προς εύρεση περισσότερης έμπνευσης. Είναι ένας δίσκος νεωτεριστικός, εντάσσοντας πολλά καινούργια πράγματα, αλλά παραμένοντας πιστός 100% στην ταυτότητα των Rush, σε αυτό που ήθελαν να κάνουν, σε αυτό που είναι και για αυτό που θα τους έχουμε πάντα στο μυαλό μας.
Αντώνης Μαντζαβίνος
